W nawiązaniu do aktualnej akcji szkolnego wolontariatu podejmujemy na naszym blogu temat Święta Pielęgniarek i zachęcamy do wykonania kartek z życzeniami.
Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek
i Położnych
Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek i Położnych – święto obchodzone corocznie
12 maja ustanowione przez Międzynarodową Radę Pielęgniarek (ICN) na Kongresie w
Meksyku w 1973 roku. W Polsce święto obchodzone jest, jako Międzynarodowy
Dzień Pielęgniarek i Położnych.
Zawód pielęgniarki ma już tysiące lat, a jednak mimo ciągłego postępu
technologicznego w medycynie żaden aparat ani urządzenie nie jest w stanie
zastąpić kompetencji, troski i współczucia, jakie daje człowiek pragnący służyć
choremu i cierpiącemu.
To właśnie pielęgniarki i położne są przy nas w najtrudniejszych chwilach
życia, towarzyszą podczas narodzin i ostatniego pożegnania. Zawsze gotowe nieść
pomoc, wysłuchać, powiedzieć coś ciepłego. Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek i
Położnych jest więc znakomitą okazją, żeby docenić ich pracę, zaangażowanie i
wybór wyjątkowego zawodu.
Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek, obchodzony co roku 12 maja, ma na
celu przede wszystkim ukazanie, jak niezwykłym i wymagającym zawodem jest
pielęgniarstwo oraz z czym wiąże się jego podejmowanie. Z okazji tego święta
przegotowaliśmy 10 ciekawostek na temat pielęgniarek – ich historii, symboli
oraz warunków pracy w Polsce.
- Dlaczego
Międzynarodowy Dzień Pielęgniarek obchodzony jest 12 maja?
Tego dnia święto pielęgniarek obchodzi się na całym świecie – i nie został
on wybrany przypadkowo, ponieważ 12 maja 1820 roku urodziła się
Florence Nightingale, uznawana powszechnie za twórczynię pielęgniarstwa.
Pochodziła ona z Florencji, gdzie wychowała się w zamożnej rodzinie
arystokratycznej i otrzymała wszechstronne wykształcenie. Na naukę
pielęgniarstwa zdecydowała się w wieku 25 lat i w trakcie wykonywania zawodu na
potrzeby pracy swojej i przyszłych pokoleń opracowała teorię pielęgnowania
pacjentów, a także zapoczątkowała profilaktykę chorób zakaźnych.
Dziś jej imieniem nazywane jest nazywane jest najwyższe odznaczenie dla
pielęgniarek – Medal Florence Nightingale, ustanowiony przez
Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża w 1912 roku. Przyznaje się go
zarówno przedstawicielom pielęgniarstwa, jak i wolontariuszom w tej dziedzinie,
za takie zasługi, jak np.: wzorowa służba, pionierskie idee w dziedzinie
zdrowia i nauczania, niezwykłe poświęcenie się pacjentom, a także wyjątkowa
odwaga podczas wojny lub pokoju. W Polsce jako pierwsza otrzymała go
pielęgniarka Maria Tarnowska.
- Kiedy
pielęgniarstwo stało się odrębnym zawodem?
Aż do początków XIX wieku wykonywanie czynności leczniczych i
pielęgnacyjnych było domeną wyłącznie lekarzy. Chociaż kobiety bardzo
często werbowano do pomocy, zwykle pochodziły one z niskich warstw społecznych,
ponieważ osoby dobrze sytuowane i pochodzące ze szlachetnych rodów uważały to
zajęcie za niegodne lub wręcz haniebne. Dopiero na przełomie XIX i XX wieku w
Europie i Ameryce Północnej nastąpiła profesjonalizacja tego zawodu,
na co wpływ z pewnością miały zachodzące wówczas zmiany społeczno-polityczne, a
także postępy w zakresie biologii i medycyny.
Wpływ na wyodrębnienie pielęgniarstwa jako oddzielnej profesji miała również
działalność Florence Nightingale, która w 1860 roku otworzyła pierwszą
świecką szkołę dla pielęgniarek w Londynie. Kolejne przemiany zaszły
za sprawą Henryka Dunanta, twórcy Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, gdyż jako
istotne działanie swojej instytucji uznał on m.in. właśnie organizowanie takich
świeckich szkół na całym świecie.
- Kiedy wydano
pierwszą w Polsce Ustawę o pielęgniarstwie?
W Polsce pierwszy akt prawny dotyczący pielęgniarstwa pochodzi z dnia 21
lutego 1935 roku i nazywany jest po prostu Ustawą o pielęgniarstwie. Uchwalił
ją Sejm II Rzeczpospolitej Polskiej na mocy art. 44 Konstytucji RP, a do
powszechnej wiadomości w Dzienniku Ustaw została podana w roku 1935, nr 27,
poz. 199, jej ogłoszenie natomiast nastąpiło 16 kwietnia 1935 roku. W
życie z kolei weszła 16 lipca 1935 roku. Ustawa ta zawierała ogólne
wytyczne i ustalenia najważniejszych zagadnień związanych z pielęgniarstwem –
jej wdrożenie było efektem wieloletnich starań i stanowiło narzędzie do
wprowadzenia porządku organizacyjnego. Konieczność jej opracowania
wynikała również z faktu, iż pojawiła się potrzeba podnoszenia jakości pracy
wykwalifikowanych pielęgniarek, zwiększenia rangi zawodu oraz docenienia go
zarówno przez społeczeństwo, jak i przez rząd.
- Ile jest obecnie
pielęgniarek w Polsce
Jak podaje Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych (NIPiP), obecnie łączna liczba zarejestrowanych
pielęgniarek i położnych w całej Polsce wynosi 333 751, z czego
288 731 stanowią kobiety, 6 706 natomiast – mężczyźni. Z danych
zawartych w raporcie NIPiP wynika, że w 2016 roku na 1 tysiąc mieszkańców kraju przypadało 6,25
pielęgniarek, zaś według prognoz w roku 2030 będzie ich zaledwie 4,01 – wpływ
na to może mieć fakt, iż dziś w polskich placówkach medycznych najwięcej
pracujących pielęgniarek znajduje się w przedziale wiekowym 41–65 lub więcej,
co może doprowadzić do braku zastępowalności pokoleń.
Pielęgniarki obecne są w każdej placówce medycznej oraz na każdym oddziale
szpitalnym, ale nie tylko – obecnie mogą one również prowadzić własną
działalność i zaopatrywać pacjentów m.in. z zakresu leczenia ran czy
opieki długoterminowej. Aby jednak móc wykonywać konkretne działania
pielęgnacyjne i lecznicze, każda pielęgniarka musi podjąć specjalizację w
jednej z poniższych dziedzin:
- pielęgniarstwo
anestezjologiczne i intensywnej opieki,
- pielęgniarstwo
chirurgiczne,
- pielęgniarstwo
diabetologiczne,
- pielęgniarstwo
kardiologiczne,
- pielęgniarstwo nefrologiczne,
- pielęgniarstwo
onkologiczne,
- pielęgniarstwo operacyjne,
- pielęgniarstwo opieki
paliatywnej,
- pielęgniarstwo
pediatryczne,
- pielęgniarstwo
psychiatryczne,
- pielęgniarstwo ratunkowe,
- pielęgniarstwo rodzinne,
- pielęgniarstwo w ochronie
zdrowia pracujących,
- pielęgniarstwo środowiska
nauczania i wychowania,
- pielęgniarstwo
geriatryczne,
- pielęgniarstwo
neurologiczne,
- pielęgniarstwo opieki
długoterminowej,
- pielęgniarstwo zachowawcze,
- pielęgniarstwo
epidemiologiczne,
- pielęgniarstwo
neonatologiczne,
- promocja zdrowia i edukacja
zdrowotna,
- organizacja i zarządzanie.
- Kiedy powstała
pierwsza w Polsce szkoła pielęgniarstwa?
Pierwszą szkołą pielęgniarek była Lwowska Szkoła Pielęgniarstwa,
funkcjonująca przy Szpitalu Powszechnym. Utworzono ją w 1895 roku i wówczas
prowadzone były tam kursy skierowane przede wszystkim do sióstr
zakonnych zatrudnionych w szpitalach. Została ona zamknięta na
początku I Wojny Światowej i ponownie otwarta w 1922 roku dzięki działalności
siostry Marii Czarlińskiej. Od początku istnienia do 1929 roku szkołę ukończyły
393 zakonnice oraz 54 osoby świeckie.
Po wojnie polską służbę zdrowia wsparła także Fundacja Rockefellera, przyznając
pielęgniarkom stypendia zagraniczne i finansując powstające szkoły.
- Co stanowią symbole
pielęgniarstwa?
Za uniwersalny symbol pielęgniarstwa uznaje się białe serce na
granatowym tle, które przypominać ma o ich opiekuńczości, wiedzy,
humanitaryzmie oraz duchowości. Ponadto biel serca reprezentuje pielęgniarską
akceptację wszystkich ludzi – niezależnie od ich płci, rasy, wieku, narodowości
czy wyznania.
Nieodzownym symbolem pielęgniarek na całym świecie jest również
czepek, który prawdopodobnie nawiązuje do starego zwyczaju nakrywania
głowy przez kobiety. Ma on charakter zarówno symboliczny – oznaczający pokorę i
gotowość do pomocy innym ludziom – jak i funkcjonalny, jako ochrona dla włosów.
Pierwsze czepki noszone były przez pielęgniarki w szpitalu w Beellevue w
Ameryce przed 1876 rokiem i wówczas nazywano je przeciwkurzowymi,
gdyż umożliwiały zakrycie całej głowy w obawie przed zabrudzeniem włosów.
W Polsce czepki nosiły uczennice szkoły pielęgniarskiej w Krakowie,
utworzonej w 1911 roku. Wtedy miały one okrągły kształt z niedużym
wyłogiem, przykrywały włosy, a przy specjalnych okazjach zakładano na nie
dodatkowo granatowy welonik. Na przestrzeni lat zarówno materiał, z którego był
wykonywany, jak i kształt czepka ulegały zmianie, jednak barwa zawsze
była biała. Współczesny czepek natomiast przykrywa tylko część włosów
i ma znaczenie wyłącznie symboliczne, oznaczające przynależność do zawodu.
- Na czym polegały
uroczystości czepkowania i paskowania?
Swój pierwszy czepek otrzymywały uczennice i uczniowie szkół pielęgniarskich
podczas uroczystości, zwanej „czepkowaniem”. Z tej okazji absolwentom wręczało się białe nakrycie głowy, a obecnie często daje się też jego
ekwiwalent, np. w postaci przypinki o takim kształcie. Stanowi to
dowód przynależności do przedstawicieli pielęgniarstwa, jest także wyrazem
poszanowania tradycji.
Z kolei w trakcie uroczystości „paskowania”, która odbywała się po kolejnym
etapie kształcenia zawodowego, na biały czepek zakładano czarny pasek
aksamitki. Ma on zupełnie odrębną tradycję, wywodzącą się z Francji,
gdzie niegdyś przywilej ich noszenia miały jedynie kobiety pochodzące ze
szlacheckich rodów. Jak wynika z podań, na dworze Królowej Francji Marii
Medycejskiej była położna – mieszczka Loysy Bourgeois Doursier, która podczas
asystowania jej w kolejnych porodach wykazywała się ogromną wiedzą i
umiejętnościami położniczymi. W dowód uznania królowa pozwoliła jej
więc nosić aksamitny kapturek, kołnierz oraz złoty łańcuch. Niektóre źródła
podają także, iż czarna aksamitka uzewnętrznia, na wzór wojskowy, rangę osoby w
zawodzie.
Pierwsze paskowanie odbyło się w szkole pielęgniarskiej w Warszawie
– na wzór zwyczajów amerykańskich. Wówczas zakładano uczennicom i uczniom jeden
wąski pasek na pół roku przed ukończeniem szkoły. Natomiast trzy paski
umieszczane poprzecznie na wyłogu czepka wprowadzono wraz z kształceniem w
liceach medycznych, a później w medycznych studiach zawodowych.
- Kto reprezentuje
pielęgniarki na świecie?
Pierwszą ogólnoświatową organizacją, która pochyliła się nad problemami i
potrzebami pielęgniarstwa, jest utworzona w 1899 roku Międzynarodowa
Rada Pielęgniarek (ang. International Council of Nurses, ICN). W roku
1953 stworzyła ona pionierski kodeks dla pielęgniarek, który od tamtego czasu
przeszedł już wiele nowelizacji. Obecnie ICN skupia 123 krajowych
organizacji pielęgniarskich, w tym polskich. Głównym celem Rady jest
zapewnienie wysokiej jakości opieki pielęgniarskiej oraz udział w tworzeniu
światowej polityki dotyczącej ochrony zdrowia.
- Czy pielęgniarka
jest obecna w popkulturze?
Zagadnienia związane z wizerunkiem pielęgniarstwa w mediach i w
społeczeństwie stanowi w ostatnich latach częsty przedmiot badań naukowych. O
pielęgniarkach mówi się coraz więcej – one same również chcą być
zauważone, chętnie udzielając się w środkach masowego przekazu,
tworząc blogi poświęcone swojemu zawodowi, publikując prace naukowe czy biorąc udział w wydarzeniach naukowych, mających na celu zwiększenie ich wiedzy i samodzielności. Obecnie
zaobserwować można tendencję do częstszego poruszania w mediach
tematyki pielęgniarstwa. Przykładem na to są choćby wydane w lutym
tego roku trzy książki o pielęgniarkach – autorstwa młodej adeptki zawodu
Weroniki Nawary ( w czepku urodzonw. O niewidzialnych bohaterkach szpitalnych korytarzy),
dziennikarki zajmującej się problemami społecznymi Marianny Fijewskiej
(„Tajemnice pielęgniarek. Prawda i uprzedzenia”), a także dotycząca wspomnień
angielskiej pielęgniarki Christie Watson („Pielęgniarki. Sceny ze szpitalnego
życia”). Na przestrzeni lat powstało także wiele filmów dotyczących historii i pracy pielęgniarek oraz położnych, co
świadczy o tym, że ich profesja jest nie tylko potrzebna, ale również
dostrzegana przez społeczeństwo.
PROPOZYCJE ŻYCZEŃ DLA PIELĘGNIAREK ORAZ ELEMENTÓW DEKORACYJNYCH, KTÓRYMI MOŻECIE PRZYOZDOBIĆ KARTKI
·
Z okazji Międzynarodowego Dnia
Pielęgniarki i Położnej wszystkim wykonującym ten
piękny i odpowiedzialny zawód składamy podziękowania za ofiarną i niezwykle
trudną pracę. Życzymy, aby każdy dzień poświęcony drugiemu człowiekowi dawał
radość i satysfakcję. Chwil pełnych wzruszeń, radości, dużo zdrowia oraz pomyślności
w życiu osobistym i zawodowym.
·
Szanowne Panie Pielęgniarki i Położne, Szanowni Panowie Pielęgniarze z okazji Waszego Święta składamy
serdeczne podziękowania za rzetelną pracę, opiekę i szacunek jakim w codziennej pracy obdarzacie każdego Pacjenta. Niech Wasza praca na rzecz chorych budzi w Was dumę i satysfakcję, a uśmiech i wdzięczność pacjentów zawsze towarzyszy Wam w Waszej
trudnej służbie .Jednocześnie składamy najserdeczniejsze życzenia, zdrowia i pomyślności, spełnienia marzeń oraz samych pogodnych dni.